To niesamowite, że osoby dobrze zaznajomione z fonologią angielskiego są w stanie już w trakcie kilku pierwszych minut rozmowy wychwycić, skąd pochodzi ich rozmówca. W jaki sposób akcent może nas zdradzić? Czy koniecznie należy go zmieniać?
Podczas nauki języka umiejętnościami, które nasi lektorzy i nauczyciele są w stanie z łatwością sprawdzić i ocenić, są znajomość słownictwa, gramatyki, tworzenia wypowiedzi pisemnych, zdolność do wypowiadania się w języku angielskim. Dużo trudniejsze do oceny i kontroli są takie aspekty języka jak wymowa oraz akcent.
Po usłyszeniu piosenek Leonarda Cohena, filmowych kwestii Hugh Granta, wywiadów z Adele czy przemowy samej królowej Elżbiety II, możemy nabrać wrażenia, że nasze wypowiedzi w języku angielskim brzmią obco, niepoprawnie, nienaturalnie czy nawet brzydko.
Nie jest to na szczęście powód do zmartwień! Jak wszystko w kwestii języka, również akcent można wypracować i osiągnąć na tym polu satysfakcję. Wymaga to pracy i ćwiczeń, ale jest zdecydowanie warte efektu końcowego.
Jakie są najpopularniejsze akcenty w języku angielskim?
Na terenie Wielkiej Brytanii spotkamy się z wieloma akcentami. Standardowym jest RP (Received Pronunciation), który może być stosowany przez osoby związane z polityką lub biznesem. Wymienienie wszystkich byłoby zapewne niemożliwe, tak więc skupimy się na najbardziej popularnych.
Znanym wśród osób uczących się języka angielskiego jest cockney, będący odmianą używaną przez osoby pochodzące z Londynu i jego okolic. Ten akcent usłyszymy między innymi u Adele i Russela Branda.
Akcentem, którym posługuje się sama królowa, jest posh. Ta wymowa używana jest głównie przez elity, a przez część osób uznawana jest za sztuczną lub pretensjonalną.
Innymi popularnymi akcentami są scouse (okolice Liverpoolu), brummie (okolice Birmingham), szkocki, irlandzki oraz walijski.
W Stanach Zjednoczonych różnice w akcentach są dużo większe, nie tylko ze względu na rozmiar tego państwa, ale również przez mnogość imigrantów w historii kraju, którzy wnieśli wiele naleciałości z własnych języków do języka angielskiego.
Gdzie można posłuchać angielskich akcentów?
Seriale telewizyjne
Akcent brytyjski znajdziemy w serialu The Crown, który opowiada o losach rodziny królewskiej za czasów panowania Elżbiety II. Posłuchamy tam między innymi Gillian Anderson, wcielającej się w postać Margaret Thatcher, oraz przemów, które John Lithgow wygłaszał, grając samego Winstona Churchilla. W produkcji występuje nie tylko RP i Cockney, tak więc będziemy mieli szansę na wsłuchanie się w szeroki przekrój akcentów, które możemy spotkać na terenie Wielkiej Brytanii. Innym, równie ciekawym przykładem będzie serial Outlander, balansujący na pograniczu romantycznego dramatu historycznego i mrocznego kryminału, w którym spotkamy się z akcentem pochodzącym z Londynu, Szkocji, a także ze Stanów Zjednoczonych.
Chcąc posłuchać akcentu amerykańskiego w środowiskach profesjonalnych i biznesowych, możemy zwrócić się w stronę produkcji takich jak House of Cards lub Suits. Pierwsza z nich przedstawia życie charyzmatycznego polityka, Franka Underwooda, który zaprezentuje swój akcent podczas wielu monologów i przemów. Druga opowiada o perypetiach nowojorskich prawników, będących niezwykle biegłymi w swojej sztuce, ale również posiadających świetne poczucie humoru.
Szaloną mieszankę różnorakich akcentów znajdziemy natomiast w serialu o więzieniu dla kobiet — Orange Is the New Black. Akcja toczy się co prawda w Stanach Zjednoczonych, ale przedstawione bohaterki pochodzą z różnych miejsc i reprezentują niemalże cały przekrój drabiny społecznej, tak więc posłuchamy tam akcentu amerykańskiego, brytyjskiego, australijskiego, jak i angielskiego zmieszanego z akcentem hiszpańskim czy też rosyjskim.
Radio i podcasty
Osoby prowadzące audycje radiowe i podcasty z reguły będą mówiły bardzo wyraźnie, przez co ułatwi nam to wychwycenie ich akcentu i wymowy.
Słuchanie audycji radiowych będzie wobec tego świetnym źródłem prawdziwego akcentu krajów anglojęzycznych. Jest to możliwe online, a do wyboru mamy stacje między innymi z Chicago, Nowego Jorku, Bostonu, Londynu, Birmingham czy Manchesteru. Dadzą nam one szeroki przekrój akcentów i pozwolą wybrać nasz ulubiony.
Podcasty prowadzone przez native speakerów angielskiego będą równie dobrą okazją do posłuchania rodzimych akcentów. Dostępne są podcasty CNN, BBC, The New York Times i wiele, wiele innych, których tematykę i rodzaj wymowy możemy dostosować do własnych potrzeb i upodobań.
Podróże
Najlepszą opcją jest jednak spotkanie się z akcentem na żywo podczas podróży. Należy jednak mieć świadomość, że niektóre akcenty są tak silne, że dla osób początkujących mogą być całkowicie niezrozumiałe. Nie warto się jednak zrażać — są i takie akcenty, które dla samych native speakerów brzmią niemalże jak język obcy (akcent szkocki brzmi tak dla wielu mieszkańców Wysp Brytyjskich).
Czy powinniśmy się wstydzić polskiego akcentu kiedy mówimy po angielsku?
Zdecydowanie nie! Spotkamy na swojej drodze osoby, które zdecydowały się świadomie zachować swój rodzimy akcent i nie ukrywać go, kiedy mówią po angielsku. Najważniejszym elementem użytkowania języka jest komunikacja, a jeśli akcent nie jest na tyle mocny, żeby ją zakłócać, to nie musimy go na siłę zmieniać.
Nie powinniśmy się też wstydzić naszego akcentu — dla niektórych może brzmieć lepiej niż rodzime akcenty, dla innych nasz akcent będzie na tyle charakterystyczny, że stanie się naszą wizytówką, w pozytywnym znaczeniu. Choć znajdą się osoby, które przez zmianę akcentu celowo będą chciały ukryć kraj swojego pochodzenia z różnych powodów, to nie jest to konieczne ani wymagane. W swoim naturalnym akcencie niektórzy mówiący angielskim jako drugim językiem odnajdują dumę z własnej przynależności narodowej.
Jak wyrobić sobie akcent?
Jeśli postanowimy, że chcemy zmienić nasz akcent lub częściowo upodobnić go do naszej ulubionej odmiany, musimy znać pewne metody, które znacząco nam to ułatwią.
Alfabet fonetyczny
Pierwszą z nich jest nauczenie się alfabetu fonetycznego, dzięki czemu zyskamy możliwość dokładniejszej identyfikacji poszczególnych dźwięków w języku angielskim, co znacząco pomoże w ich późniejszej imitacji i odtwarzaniu.
Osłuchanie się z językiem
Kolejną będzie osłuchanie się z językiem. Pomocne będą na pewno piosenki, choć w nich akcent może być zniekształcony przez łączenie języka z melodią. Lepszymi źródłami będą seriale, podcasty, audycje radiowe i filmy. Wymienione w tym artykule produkcje wyczulą nasze ucho na nowe dźwięki poprzez zapoznawanie się z nimi.
Odtwarzanie wymowy
Następnym krokiem będzie odtwarzanie wypowiedzi naszych ulubionych aktorów, piosenkarzy czy gwiazd telewizyjnych. Możemy starać się powtórzyć wypowiadane przez nich kwestie, zachowując ten sam akcent i wymowę. Podczas takiego ćwiczenia można nagrać sobie własne wypowiedzi, aby później móc je porównać z oryginałem i starać się wysłyszeć różnice, które wystąpią, a następnie je zneutralizować.
Rozmowy z native speakerem
Metodą, która zdecydowanie będzie najskuteczniejsza, jest rozmowa z nativem. Akcent „naturalnie” przejdzie z naszego nauczyciela na nas, a ponadto będziemy mogli liczyć na pomoc, jeśli napotkamy na problemy w wytworzeniu niektórych dźwięków lub nie będziemy pewni, czy akcentujemy słowa lub zdania poprawnie. Doświadczone ucho native speakera wychwyci wszelkie nieprawidłowości, a jego nieograniczona wiedza z zakresu rodzimego języka będzie dla nas bezcenna podczas nauki wymowy.
Lekcje z lektorem
Inną osobą, która może nam pomóc, będzie lektor języka angielskiego, który położy nacisk na wymowę i akcent. Jeśli sami nie mamy czasu lub wystarczającej motywacji, aby mocno angażować się w szukanie źródeł, naukę alfabetu fonetycznego czy samodzielne ćwiczenia, możemy rozważyć wzięcie udziału w takich zajęciach.
Lektor będzie, podobnie jak native speaker, monitorował naszą wymowę i akcent, pomagał we wprowadzeniu nowych dźwięków oraz rozjaśniał kwestie akcentowania i brzmienia języka. Obie te osoby mogą dopełniać naszą naukę pożądanego akcentu.
